Baanselectie Haarlem is de opleidingsploeg van Schaatsacademie Noordwest en vormt de belangrijkstee schakel naar het KNSB Talent Team. Sinds vorig seizoen staat Lieuwe Mulder aan het roer. Hij draaide zelf jarenlang mee in de nationale top en deed daarna ervaring op als coach bij onder meer Spindl Speedskating, het nationale juniorenteam van China en KNSB Talentteam Zuidwest. Na een periode de focus op zijn werk bij KRAS Sport in Haarlem keerde hij vorig seizoen terug als hoofdtrainer. Nu, in zijn tweede jaar bij de Baanselectie, zoekt hij naar manieren om zijn jonge rijders beter te maken én het plezier in de sport vast te houden.

Terugblik op het eerste jaar

We gaan een jaar terug in de tijd, naar het moment waarop Lieuwe aan zijn eerste seizoen als hoofdtrainer bij de Baanselectie begon. “Het was lang geleden dat ik hoofdtrainer was en daarnaast was het ook een hele andere doelgroep dan ik gewend was.” Zijn terugkeer langs de ijsbaan betekende daardoor een flinke omschakeling, maar ook een nieuwe bron van energie. Het eerste jaar stond vooral in het teken van zoeken, evalueren en bouwen aan de basis.

Dat evalueren is iets waar Lieuwe altijd veel aandacht aan besteedt. Al sinds hij trainer is, neemt hij aan het einde van elk seizoen de tijd om rustig te bekijken wat er goed ging en wat er beter kan. “Ik moet zeggen dat de grote lijnen vorig seizoen al heel goed stonden, daar hebben we deze zomer op door kunnen bouwen.” De veranderingen zaten vooral in kleine details, zoals andere accenten in de schaatsbeweging. Ook het efficiënt benutten van de contacturen zag hij als een uitdaging: “Ik zie de rijders vijf keer per week, dat is zo’n acht uur in totaal. Het is dus zaak dat we die uren zo goed mogelijk gebruiken.” Daarom koos hij er in de zomer voor om de focuspunten in trainingen iets te verleggen. “We zijn minder krachttraining gaan doen, hebben de helft van de tijd op de schaatsplank gestaan. Daarnaast zijn we in het laatste blok richting de winter wat meer snelheid- en sprongtraining gaan doen.”

Ondersteuning waar het telt

Een ander groot verschil ten opzichte van vorig seizoen is het feit dat Lieuwe er niet meer alleen voor staat. ‘Er zijn twee assistent-coaches bij gekomen.’ Twee paar extra ogen en dus meer aandacht voor de rijders en dat is precies hoe het volgens Lieuwe zou moeten zijn. ‘Een assistent-coach moet vooral een meerwaarde zijn voor de rijders, niet voor de coach.’ Hij legt uit hoe hij dit bedoelt: ‘In eerste instantie is een assistent-coach voor een hoofdtrainer extra werk. Je moet vaker onderling communiceren en je wil dat iedereen op dezelfde lijn zit. Maar als je eenmaal zo ver bent, sta je samen een stuk sterker dan alleen.’ Volgens Lieuwe is de samenwerking met assistenten Ian (Quinn) en Martin (Admiraal) op dit moment heel goed. Ondanks dat ze eigenlijk nooit met z’n drieën tegelijk op het ijs staan, is de communicatie goed. ‘Ian en Martin hebben ook gewoon een vrijgeleide op het ijs. Ze zien weer andere dingen dan ik en gaan daar dan mee aan de slag. Ze vullen mij echt aan.’ Ook CIOS-stagiaire Sam, die de krachttrainingen ondersteunt, is volgens Lieuwe een hele waardevolle aanvulling. 

Wat betreft het trainingsschema draagt Lieuwe wel de volledige verantwoordelijkheid. ‘Ik schrijf zelf het programma en bepaal de periodisering.’ Net als bij KTT Noordwest doet hij periodiek fietstesten om te zien hoe zijn rijders ervoor staan. ‘Dan kijk ik toch ook altijd even met een schuin oog naar het niveau van de KTT’ers, zodat ik kan zien waar wij staan ten opzichte van hen. Want dat is toch waar we onze sporters uiteindelijk naartoe willen krijgen.’

Individuele aanpak als sleutel

Lieuwe heeft een rijk verleden in het trainerschap en heeft met veel verschillende ploegen gewerkt. Toch is het voor het eerst dat hij met zulke jonge rijders werkt. ‘Het is een extreem leergierige ploeg, iedereen is intrinsiek gemotiveerd.’ Iets wat logisch klinkt, maar wat volgens Lieuwe niet altijd het geval is. ‘Ik heb ook vaak genoeg sporters gehad die ik echt moest motiveren.’ 

Naast leergierig is de groep volgens Lieuwe ook erg gevarieerd. ‘We hebben sporters die vorig jaar een minder goed seizoen gekend hebben, zij-instromers die pas als junior A de stap naar ons hebben gezet en rijders die heel stabiel progressie maken.’ Enthousiast vervolgt hij hoe deze combinatie vraagt om verschillende aanpakken op individueel niveau. ‘Dat zit niet per se in de trainingen, maar vooral in alles eromheen; de communicatie, de aansturing, verwachtingen.’ Het zijn deze individuele verschillen die volgens Lieuwe het trainerschap zo interessant en uitdagend maken. ‘We hebben rijders van 16 jaar oud, maar ook van 19 jaar. In die leeftijdsfase zijn dat hele grote verschillen en daar moeten we ons ook echt bewust van zijn in de manier waarop we met de sporters omgaan.’

Geduld als moeilijkste opdracht

Een mooie uitdaging, wat ook geldt voor procesgericht werken. Lieuwe: ‘Sporters in het proces houden is het moeilijkste wat er is. Het doel van de baanselectie is om progressie te maken en dat er dan op het juiste moment uit te laten komen. Daar moet de focus op liggen, niet op alleen maar uitslagen rijden en racen.’ Volgens hem is dat iets wat steeds moeilijker wordt, omdat rijders vanaf half september al uitnodigingen krijgen voor wedstrijden in Heerenveen, waardoor de focus gelijk op PR’s rijden komt te liggen. ‘Op het moment dat er in Heerenveen wedstrijden verreden worden, staan wij hier in Haarlem nog niet eens op het ijs. Dat zorgt wel voor moeilijke situaties; rijders willen racen, hebben verwachtingen, maar zijn er nog helemaal niet klaar voor.’ 

Voor het huidige seizoen - met de belangrijke juniorenwedstrijden die in verband met de Olympische Spelen laat in het seizoen liggen - heeft Lieuwe dan ook de focus gelegd op de basis. ‘We hebben meer tijd om ons voor te bereiden op de belangrijke wedstrijden, dus die tijd gaan we ook nemen. Ja, de limiet rijden voor de Twente Cup (de eerste plaatsingswedstrijd voor junioren) is belangrijk, maar goed zijn in het laatste deel van het seizoen is dat nog veel meer.’

Ontwikkeling én prestaties hand in hand

Ter afsluiting kijkt Lieuwe vooruit. Wat hoopt hij aan het einde van dit seizoen bereikt te hebben? ‘Het belangrijkste is voor mij dat iedereen binnen zijn of haar eigen proces weer een paar stappen verder is. Voor de één betekent dat eindelijk laten zien wat ze kunnen, voor een ander vooral een technisch punt onder de knie krijgen of het opdoen van nieuwe vaardigheden.”

En wat betreft de prestaties? “In het meest ideale droomscenario staan we met de hele ploeg op het NK junioren.” Daarnaast kijkt hij naar de doorstroom. “De baanselectie is de aanloop naar het KNSB Talent Team Noordwest. Afgelopen seizoen zijn er drie rijders doorgestroomd – twee naar het KTT en één naar TalentNED – en dit jaar willen we dat nog beter doen. Als ik kijk naar de potentie van deze groep, is dat zeker mogelijk.”

Naast zijn baan bij de baanselectie, is Lieuwe werkzaam bij KRAS Sport in Haarlem én is hij één ochtend in de week in Heerenveen te vinden bij Schaatsteam IKO-X20. Hier ondersteunt hij de trainers, zodat die tijdens drukkere periode hun handen wat vrijer hebben. ‘Als zij weg zijn tijdens de World Cups, blijf ik in Nederland om met de niet geplaatsten de trainingslijn door te zetten.